Xu hướng BIM trên thế giới: Cuộc chơi bắt buộc và vị trí của Việt Nam

1. Giới thiệu: BIM không còn là lựa chọn, mà là xu thế tất yếu

Nếu bạn vẫn còn tự hỏi liệu BIM có phải chỉ là một trào lưu nhất thời, hãy nhìn ra thế giới. Hàng loạt quốc gia đã và đang biến BIM thành yêu cầu bắt buộc trong các dự án xây dựng, đặc biệt là dự án công. Đây không còn là một cuộc thử nghiệm, mà là một cuộc cách mạng đang diễn ra mạnh mẽ.

Các tổ chức và tiêu chuẩn về BIM, với sự hậu thuẫn của chính phủ, đã bắt đầu xuất hiện từ khoảng năm 2007 và ngày càng phát triển. Thông điệp rất rõ ràng: BIM mang lại hiệu quả về thiết kế, thi công và quản lý vận hành. Ai không thích ứng, người đó sẽ bị bỏ lại phía sau.

2. Các quốc gia tiên phong trong việc áp dụng BIM trên thế giới

Bức tranh áp dụng BIM không đồng đều, nhưng có những quốc gia đã trở thành hình mẫu cho phần còn lại của thế giới.

2.1. Bắc Âu & Singapore: Những người đi đầu quyết liệt

• Mô tả: Bắc Âu là một trong những khu vực đi tiên phong. Từ năm 2010, họ đã yêu cầu tất cả các dự án công phải được nộp hồ sơ bằng BIM. Singapore còn tiến xa hơn: từ năm 2015, mọi dự án có diện tích trên 5.000 m² đều bắt buộc phải nộp hồ sơ xin phép bằng quy trình BIM.

• Lưu ý: Cách tiếp cận của Singapore cho thấy sự quyết tâm cao độ. Bằng cách đặt ra một ngưỡng cụ thể (5.000 m²), họ đã buộc cả ngành xây dựng trong nước phải chuyển đổi một cách nhanh chóng và đồng bộ.

2.2. Vương quốc Anh: Chiến lược quốc gia với mục tiêu rõ ràng

• Mô tả: Chính phủ Anh đã có một chiến lược BIM quốc gia cực kỳ bài bản. Kể từ năm 2016, tất cả các dự án do chính phủ tài trợ đều phải đạt đến BIM Level 2. Họ không làm điều này chỉ vì công nghệ, mà vì một mục tiêu rất cụ thể: tiết kiệm 20% chi phí mua sắm công.

• Lưu ý: Sự thúc đẩy mạnh mẽ từ chính phủ đã tạo hiệu ứng lan tỏa sang khu vực tư nhân. Ngày nay, hơn 60% ngành xây dựng Anh đang sử dụng BIM. Đây là minh chứng cho thấy khi có định hướng rõ ràng, thị trường sẽ tự khắc thay đổi.

2.3. Hoa Kỳ: Một bức tranh đa dạng nhưng mạnh mẽ

• Mô tả: Mặc dù là một trong những nơi khai sinh ra BIM, nhưng Hoa Kỳ không có một lộ trình áp dụng đồng nhất trên toàn quốc. Tuy nhiên, việc áp dụng BIM lại được thúc đẩy bởi các cơ quan chính phủ lớn và có tầm ảnh hưởng như Tổng cục Dịch vụ (GSA - 2003), Công binh Lục quân Hoa Kỳ (2006) và một số tiểu bang như Wisconsin.

• Lưu ý: Dù không có luật lệ chung, tỷ lệ sử dụng BIM tại Mỹ vẫn đạt từ 50-75% tùy khu vực. Điều này cho thấy chính các chủ đầu tư, nhà thầu và kiến trúc sư đã tự nhận ra sức mạnh và lợi ích của BIM để tự nguyện áp dụng.

3. Tại sao các chính phủ lại quyết liệt thúc đẩy BIM?

• Tiết kiệm ngân sách: Như mục tiêu 20% của Anh, BIM giúp tối ưu hóa thiết kế, giảm thiểu sai sót thi công và quản lý chi phí hiệu quả, tiết kiệm tiền thuế của người dân.

• Tăng tính minh bạch: Mọi thông tin dự án đều được số hóa và quản lý tập trung trên Môi trường Dữ liệu Chung (CDE), giúp việc kiểm soát, kiểm toán trở nên dễ dàng hơn.

• Quản lý tài sản công hiệu quả: Mô hình BIM (7D BIM) trở thành một "hồ sơ hoàn công số", phục vụ cho việc quản lý, vận hành, bảo trì công trình trong suốt vòng đời.

4. Và Việt Nam thì sao? Lộ trình BIM quốc gia và những điều cần biết

Xu hướng trên thế giới không còn là câu chuyện xa vời. Tại Việt Nam, Chính phủ và Bộ Xây dựng đã nhận thấy tầm quan trọng của BIM và đã ban hành Lộ trình áp dụng Mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình.

• Cơ sở pháp lý: Quyết định số 258/QĐ-BXD ngày 17/03/2023 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

• Mục tiêu: Nâng cao hiệu quả, tiết kiệm nguồn lực và tăng cường tính minh bạch trong ngành xây dựng.

• Các giai đoạn chính:

  • Giai đoạn 1 (từ 2023): Bắt buộc áp dụng BIM đối với các công trình cấp I, cấp đặc biệt của các dự án đầu tư xây dựng công, dự án PPP thực hiện đầu tư xây dựng mới.

  • Giai đoạn 2 (từ 2025): Bắt buộc áp dụng BIM đối với các công trình cấp II trở lên của các dự án đầu tư xây dựng công, dự án PPP.

Lưu ý: Lộ trình này là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy BIM không còn là "sân chơi" của các công ty lớn hay dự án có yếu tố nước ngoài. Nó sẽ sớm trở thành yêu cầu cơ bản và bắt buộc. Doanh nghiệp và kỹ sư nào không chuẩn bị ngay từ bây giờ sẽ đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi các dự án lớn trong tương lai gần.

5. Tải ngay bộ tài liệu đầy đủ

Để giúp bạn và doanh nghiệp của mình không bị tụt hậu trong cuộc chuyển đổi này, Kênh Xây Dựng đã tổng hợp các tài liệu quan trọng nhất.

• Tải ngay File PDF: Tóm tắt Lộ trình áp dụng BIM của Bộ Xây dựng

• Download Checklist 10 bước chuẩn bị áp dụng BIM cho doanh nghiệp

6. FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp

• Câu hỏi 1: Những quốc gia nào đã bắt buộc áp dụng BIM cho dự án công?

  • Trả lời: Rất nhiều quốc gia đã áp dụng, tiêu biểu là các nước Bắc Âu (Phần Lan, Na Uy), Vương quốc Anh, Singapore. Các quốc gia khác như Mỹ, Canada, Úc tuy không có luật liên bang nhưng nhiều cơ quan chính phủ và tiểu bang đã tự yêu cầu áp dụng.

• Câu hỏi 2: Lộ trình áp dụng BIM tại Việt Nam hiện nay như thế nào?

  • Trả lời: Theo Quyết định 258/QĐ-BXD, từ năm 2023, BIM đã là yêu cầu bắt buộc cho các công trình cấp I, cấp đặc biệt của dự án công và PPP. Từ năm 2025, yêu cầu này sẽ mở rộng ra các công trình từ cấp II trở lên.

• Câu hỏi 3: Lợi ích lớn nhất khi một quốc gia áp dụng BIM trên diện rộng là gì?

  • Trả lời: Lợi ích lớn nhất là hiệu quả kinh tế và sự minh bạch. Việc này giúp tiết kiệm đáng kể ngân sách nhà nước, giảm thiểu lãng phí, thất thoát trong các dự án đầu tư công, đồng thời nâng cao chất lượng và tuổi thọ của các công trình hạ tầng.

Tham khảo thêm các bài viết khác trên Kênh Xây Dựng

• Hướng dẫn lập Kế hoạch thực thi BIM (BEP) cho dự án

KXD Team

Trở thành kỹ sư GIỎI với Kênh Xây Dựng