Biện Pháp Thi Công Sàn Thao Tác (File Thuyết Minh & AutoCAD)

05-10-2025 KXD Team

1. Giới thiệu tổng quan

Sàn thao tác (hay sàn công tác) là một hệ kết cấu tạm, có vai trò cực kỳ quan trọng trong thi công tầng hầm các dự án nhà cao tầng. Nó không chỉ là mặt bằng để máy móc, thiết bị (đặc biệt là máy đào) di chuyển, thực hiện công tác đào đất mà còn là một phần của hệ chống đỡ, đảm bảo sự ổn định cho tường vây và các kết cấu lân cận. Việc lập biện pháp thi công sàn thao tác một cách bài bản, dựa trên tính toán kết cấu chi tiết là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn, tiến độ và hiệu quả cho toàn bộ dự án.

Bài viết này sẽ đi sâu vào quy trình thi công sàn thao tác bằng kết cấu thép hình – một giải pháp được ưa chuộng nhờ khả năng chịu tải lớn, linh hoạt và thi công nhanh. Các kiến thức được đúc kết từ thực tế công trường và dựa trên thuyết minh tính toán của một dự án cụ thể.

2. Quy trình 5 bước thi công sàn thao tác thép hình chuẩn kỹ thuật

Quy trình lắp dựng đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu kỹ thuật. Dưới đây là 5 bước cốt lõi một kỹ sư cần giám sát.

2.1. Bước 1: Công tác chuẩn bị (Mặt bằng, vật tư, nhân lực)

Mô tả: Đây là giai đoạn nền tảng, quyết định sự thuận lợi của các bước sau. Công tác bao gồm: giải phóng và san phẳng sơ bộ mặt bằng, tập kết vật tư thép hình (Kingpost, dầm chính H400, dầm phụ H350), tấm sàn thép, bu lông cường độ cao... theo đúng chủng loại và khối lượng đã được phê duyệt trong thiết kế. Bố trí nhân lực gồm đội ngũ kỹ sư giám sát, công nhân cơ khí lắp dựng và các thợ phụ liên quan.
Lưu ý chuyên gia: Vật tư thép phải có đầy đủ chứng chỉ xuất xưởng (CO, CQ). Tuyệt đối không sử dụng thép bị cong vênh, biến dạng hoặc gỉ sét nặng. Mặt bằng tập kết phải được kê cao, che chắn cẩn thận để tránh ảnh hưởng của thời tiết.

2.2. Bước 2: Định vị và lắp dựng Kingpost

Mô tả: Kingpost là các cột thép hình chữ H (thường là H350x350x12x19 hoặc lớn hơn) đóng vai trò là hệ chịu lực chính theo phương đứng, truyền tải toàn bộ lực từ sàn thao tác xuống hệ móng cọc bên dưới. Sử dụng máy toàn đạc để định vị chính xác tim trục của từng cột Kingpost theo bản vẽ thiết kế. Sau đó tiến hành hạ và liên kết Kingpost vào cọc khoan nhồi hoặc hệ móng chờ.
Lưu ý chuyên gia: Sai số vị trí Kingpost phải được kiểm soát trong giới hạn cho phép của TCVN. Mối nối giữa Kingpost và đầu cọc phải được kiểm tra kỹ lưỡng, đảm bảo khả năng chịu lực nén theo tính toán (ví dụ, tải trọng tính toán có thể lên tới Nmax = 613.88 kN).

2.3. Bước 3: Lắp đặt hệ dầm chính và dầm phụ

Mô tả: Dầm chính (ví dụ H400x400x13x21) được lắp đặt đầu tiên, gác lên các đầu Kingpost theo phương chịu lực chính. Tiếp theo, lắp đặt hệ dầm phụ (ví dụ H350x350x12x19) theo phương còn lại, vuông góc và liên kết vào hệ dầm chính. Các liên kết chủ yếu sử dụng bu lông cường độ cao hoặc hàn theo chỉ định của bản vẽ thiết kế.
Lưu ý chuyên gia: Siết bu lông phải đủ lực và được kiểm tra bằng cờ lê lực. Trong quá trình lắp dựng, cần có các biện pháp giằng, chống tạm thời để đảm bảo sự ổn định của hệ dầm cho đến khi toàn bộ khung được liên kết hoàn chỉnh.

2.4. Bước 4: Lắp đặt sàn thép và hoàn thiện bề mặt

Mô tả: Các tấm sàn thép (thường là thép tấm gân chống trượt, dày 18mm hoặc theo tính toán) được trải lên trên hệ dầm phụ. Các tấm sàn được hàn đính vào dầm phụ để chống xê dịch và tạo thành một mặt phẳng làm việc cứng, ổn định.
Lưu ý chuyên gia: Mối hàn đính phải đủ chắc, kiểm tra kỹ để tránh tình trạng tấm sàn bị bập bênh khi máy móc di chuyển. Bề mặt sàn phải được giữ sạch sẽ, không đọng nước hay dầu mỡ gây trơn trượt.

2.5. Bước 5: Nghiệm thu, kiểm tra an toàn và bàn giao

Mô tả: Sau khi hoàn thành lắp dựng, kỹ sư giám sát và tư vấn sẽ tiến hành nghiệm thu. Các hạng mục kiểm tra bao gồm: kích thước hình học, vị trí tim trục, chất lượng liên kết bu lông, mối hàn, độ phẳng bề mặt và kiểm tra chuyển vị, độ võng.
Lưu ý chuyên gia: Chuyển vị đo đạc thực tế phải nhỏ hơn chuyển vị cho phép theo tính toán (ví dụ: Uz = 3mm < [U] = 12.5mm là đạt yêu cầu). Sau khi nghiệm thu, cần treo biển báo tải trọng cho phép tại các vị trí dễ thấy trước khi bàn giao cho các đơn vị thi công khác sử dụng.

3. Các lỗi thường gặp và cách khắc phục

Lỗi 1: Chủ quan bỏ qua công tác khảo sát địa chất, không đánh giá đúng khả năng chịu lực của nền đất dưới các cột chống tạm (nếu không dùng Kingpost).
- Hậu quả: Gây lún, sụt, mất ổn định toàn bộ hệ sàn, cực kỳ nguy hiểm.
- Giải pháp: Luôn tuân thủ thiết kế, biện pháp thi công phải được lập dựa trên báo cáo khảo sát địa chất đã được duyệt.
Lỗi 2: Lắp đặt sai vị trí Kingpost hoặc liên kết lỏng lẻo.
- Hậu quả: Gây ra sự phân bố tải trọng không đều, làm các dầm chính bị quá tải cục bộ, dẫn đến biến dạng hoặc phá hoại kết cấu.
- Giải pháp: Sử dụng thiết bị trắc đạc hiện đại để định vị. Toàn bộ bu lông phải được siết bằng cờ lê lực và có đánh dấu kiểm tra.
Lỗi 3: Chất tải vật liệu, máy móc vượt quá tải trọng thiết kế.
- Hậu quả: Gây võng, sập sàn thao tác, gây tai nạn lao động và thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.
- Giải pháp: Phải có biển báo tải trọng rõ ràng (ví dụ: Hoạt tải máy thi công 20kN/m2). Kỹ sư hiện trường phải giám sát chặt chẽ việc tập kết vật liệu và di chuyển của thiết bị.

4. Tải ngay bộ tài liệu đầy đủ (Link tải dưới cùng bài viết)

Để nắm vững toàn bộ quy trình thiết kế, tính toán và thi công, đừng bỏ lỡ bộ tài liệu độc quyền từ Kênh Xây Dựng. File PDF thuyết minh chi tiết và bản vẽ AutoCAD mẫu sẽ là cẩm nang không thể thiếu cho mọi kỹ sư công trường.

5. FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp

Câu hỏi 1: Hệ sàn thao tác thép hình chịu được tải trọng bao nhiêu?
- Trả lời: Khả năng chịu tải của sàn thao tác phụ thuộc hoàn toàn vào thiết kế kết cấu (tiết diện dầm, cột, khoảng cách lưới cột...). Một hệ sàn điển hình cho máy đào 30-40 tấn hoạt động có thể chịu hoạt tải thi công từ 20kN/m2 (~2 tấn/m2) trở lên, như trong hồ sơ tính toán tham khảo.
Câu hỏi 2: Cần kiểm tra những gì trước khi đưa sàn thao tác vào sử dụng hàng ngày?
- Trả lời: Trước mỗi ca làm việc, cần kiểm tra trực quan các yếu tố: sự ổn định của các cột chống Kingpost, các liên kết bu lông có bị lỏng không, bề mặt sàn có bị biến dạng, đọng nước hay vật cản không. Định kỳ hàng tuần cần kiểm tra kỹ thuật chi tiết hơn.
Câu hỏi 3: Kingpost là gì và tại sao lại quan trọng trong sàn thao tác tầng hầm?
- Trả lời: Kingpost là các cột thép chịu lực chính, được lắp đặt trước khi đào đất sâu. Chúng có vai trò "gánh" toàn bộ hệ sàn thao tác và tải trọng bên trên, truyền lực xuống hệ móng cọc bên dưới. Kingpost là "xương sống" đảm bảo sự ổn định của toàn bộ hệ kết cấu tạm này.