Bản Vẽ Biện Pháp Thi Công Hạ Tầng Khu Đô Thị (Full Chi Tiết)

27-09-2025 KXD Team

1. Giới thiệu tổng quan

Biện pháp thi công hạ tầng kỹ thuật khu đô thị là kim chỉ nam cho mọi hoạt động tại công trường, quyết định trực tiếp đến chất lượng, tiến độ và sự an toàn của toàn bộ dự án. Một bộ hồ sơ biện pháp thi công chi tiết, trực quan không chỉ giúp nhà thầu triển khai công việc một cách khoa học mà còn là cơ sở để chủ đầu tư và tư vấn giám sát kiểm soát chất lượng. Bài viết này sẽ hệ thống hóa toàn bộ quy trình, từ công tác trắc đạc định vị đến thi công các hạng mục cốt lõi như đường giao thông, thoát nước và các biện pháp an toàn lao động, đồng thời cung cấp bộ bản vẽ mẫu để kỹ sư tham khảo và áp dụng.

2. Quy trình thi công chi tiết các hạng mục hạ tầng

2.1. Công tác Trắc đạc

Mô tả: Đây là bước đầu tiên và tối quan trọng, xác định vị trí và cao độ chính xác cho tất cả các hạng mục của dự án. Quy trình bao gồm việc nhận bàn giao mốc tọa độ, cao độ từ chủ đầu tư, sau đó tiến hành xây dựng hệ thống lưới khống chế thi công phủ trùm toàn bộ mặt bằng. Từ lưới này, kỹ sư trắc đạc sẽ bố trí chi tiết tim tuyến đường, hố ga, tuyến cống, ranh giới lô đất...
Lưu ý chuyên gia:
- Cảnh báo rủi ro: Sai sót trong công tác trắc đạc ban đầu sẽ dẫn đến hậu quả dây chuyền, gây thiệt hại cực lớn về chi phí và tiến độ. Mọi mốc phải được bảo vệ, kiểm tra định kỳ (kiểm tra vòng khép kín).
- Best practice: Sử dụng máy toàn đạc điện tử và máy thủy bình có độ chính xác cao đã được kiểm định. Lập biên bản bàn giao mốc và hệ thống lưới khống chế có xác nhận của tất cả các bên liên quan. Tham chiếu TCVN 9398:2012 - Công tác trắc địa trong xây dựng công trình.

2.2. Thi công đường giao thông

Mô tả: Quy trình thi công đường giao thông thường bắt đầu sau khi các hạng mục ngầm (thoát nước, cấp nước,...) đã hoàn tất. Các bước cơ bản bao gồm: bóc lớp đất hữu cơ, đào đất nền đường đến cao độ thiết kế, đắp nền đường (K95, K98), thi công lớp cấp phối đá dăm (base, subbase) và cuối cùng là thảm bê tông nhựa nóng hoặc lát gạch vỉa hè, bó vỉa.
Lưu ý chuyên gia:
- Kinh nghiệm thực tế: Luôn thi công nền đường và các lớp cấp phối vào ngày nắng ráo. Công tác lu lèn phải được thực hiện từ mép đường vào tim đường đối với đoạn thẳng và từ bụng đường cong ra lưng đường cong. Độ ẩm của vật liệu cấp phối phải được kiểm soát chặt chẽ để đạt độ chặt yêu cầu.
- Tiêu chuẩn kỹ thuật: Việc lu lèn, kiểm tra độ chặt phải tuân thủ nghiêm ngặt theo yêu cầu của dự án, thường tham chiếu TCVN 8859:2011 về Lớp móng cấp phối đá dăm trong kết cấu áo đường ô tô.

2.3. Thi công hệ thống thoát nước (Nước mặt & Nước thải)

Mô tả: Hệ thống thoát nước thường được ưu tiên thi công trước hoặc song song với nền đường. Quy trình bao gồm: định vị tim tuyến cống và hố ga, đào rãnh đến cao độ thiết kế, gia cố thành vách (nếu cần), tạo lớp đệm đáy cống (đá dăm, bê tông lót), hạ cống, lắp đặt mối nối, thi công hố ga và cuối cùng là đắp đất lấp trả.
Lưu ý chuyên gia:
- Cảnh báo rủi ro: Lỗi sai phổ biến nhất là thi công không đảm bảo độ dốc yêu cầu, gây lắng cặn và tắc nghẽn hệ thống sau này. Mối nối cống nếu không được xử lý kỹ sẽ gây rò rỉ, thẩm thấu nước bẩn ra môi trường và gây sụt lún nền đường.
- Mẹo công trường: Trước khi hạ cống, phải kiểm tra cao độ đáy rãnh bằng máy thủy bình một cách cẩn thận. Với các tuyến cống sâu, bắt buộc phải có biện pháp chống đỡ thành vách (cừ Larsen, văng chống) để đảm bảo an toàn.

2.4. Biện pháp đảm bảo An toàn lao động (ATLĐ)

Mô tả: ATLĐ là yếu tố bắt buộc tại mọi công trường hạ tầng. Các biện pháp cơ bản bao gồm: rào chắn toàn bộ phạm vi dự án, lắp đặt biển báo nguy hiểm, biển chỉ dẫn; trang bị đầy đủ bảo hộ lao động cho công nhân (mũ, áo, giày, kính); huấn luyện ATLĐ định kỳ; bố trí người cảnh giới giao thông và đảm bảo an toàn cho máy móc thiết bị (kiểm định, quy trình vận hành).
Lưu ý chuyên gia:
- Best practice: Lập "Biện pháp an toàn lao động" chi tiết cho từng hạng mục công việc, đặc biệt các công việc có rủi ro cao như đào đất sâu, thi công gần đường dây điện, cẩu lắp vật nặng. Phổ biến biện pháp này cho toàn bộ công nhân trước khi bắt đầu công việc.
- Quy định: Tuân thủ QCVN 18:2021/BXD - An toàn trong xây dựng và các quy định pháp luật hiện hành về an toàn lao động.

3. Các lỗi thường gặp và cách khắc phục

Lỗi 1: Lu lèn nền đường không đủ độ chặt
- Hậu quả: Gây sụt lún, "ổ gà" trên mặt đường sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng.
- Giải pháp: Kiểm soát chặt chẽ độ ẩm vật liệu, chia chiều dày lớp đắp theo đúng quy định (thường là 20-25cm/lớp) và thực hiện đủ số lượt lu theo yêu cầu thiết kế. Sử dụng phương pháp phễu rót cát để kiểm tra độ chặt tại hiện trường.
Lỗi 2: Lắp đặt cống không đúng cao độ và độ dốc
- Hậu quả: Nước không thể tự chảy, gây úng ngập cục bộ, lắng đọng rác thải trong lòng cống.
- Giải pháp: Kỹ sư trắc đạc phải "gửi" cao độ đáy cống tại từng vị trí cọc. Đội thi công phải căng dây, dùng thước để kiểm tra liên tục trong quá trình lắp đặt. Nghiệm thu cao độ đáy cống trước khi cho đắp lấp.
Lỗi 3: Bỏ qua biện pháp chống đỡ thành vách khi đào sâu
- Hậu quả: Nguy cơ sạt lở đất, gây tai nạn chết người và vùi lấp đường ống, thiết bị.
- Giải pháp: Với các hố đào sâu trên 1.5m (tùy thuộc vào loại đất), bắt buộc phải có biện pháp gia cố thành vách. Biện pháp phải được tính toán và phê duyệt trước khi thi công.

4. Tải ngay bộ tài liệu đầy đủ (Link tải ở cuối trang)

Để nắm rõ hơn các chi tiết kỹ thuật và có một bộ hồ sơ hoàn chỉnh, đừng bỏ lỡ bộ tài liệu độc quyền từ Kênh Xây Dựng. Bộ tài liệu bao gồm thuyết minh chi tiết và file bản vẽ AutoCAD đầy đủ các hạng mục.

5. FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp

Câu hỏi 1: Trình tự thi công tổng thể các hạng mục hạ tầng khu đô thị nên diễn ra như thế nào?
- Trả lời: Một trình tự hợp lý là: 1. Giải phóng mặt bằng và trắc đạc. 2. Thi công các hệ thống ngầm đi ở vị trí sâu nhất trước (thoát nước thải). 3. Thi công các hệ thống ngầm khác (thoát nước mặt, cấp nước, cấp điện). 4. San lấp và thi công nền đường. 5. Thi công kết cấu áo đường, vỉa hè, bó vỉa. 6. Cuối cùng là cây xanh, chiếu sáng và các hạng mục hoàn thiện khác.
Câu hỏi 2: Làm thế nào để kiểm soát chất lượng vật liệu đầu vào cho dự án hạ tầng?
- Trả lời: Tất cả vật liệu (cát, đá, xi măng, cống, nhựa đường...) phải có chứng chỉ xuất xưởng, chứng nhận chất lượng (CO, CQ). Nhà thầu phải lấy mẫu thí nghiệm độc lập tại các phòng LAS-XD được công nhận để kiểm tra các chỉ tiêu cơ lý trước khi đưa vào sử dụng.